آیین‌نامه معاملات در شرکت بورس اوراق بهادار تهران
آیین‌نامه معاملات در شرکت بورس اوراق بهادار تهران در مورد بازار اوراق بهادار تهران تصویب شده است. سامانه وکیل نوین این آیین‌نامه را از میان قوانین استخراج کرده و برای راحتی شما عزیزان، در این گفتار قرار داده است. برای ارتباط با بهترین وکلای سامانه وکیل نوین در زمینه بورس و اوراق بهادار می‌توانید با شماره‌های ۰۹۱۲۹۱۷۰۴۶۸ و ۰۹۱۵۱۰۲۶۸۹۷ و ۰۹۱۳۹۱۵۳۴۳۲ و ۰۹۰۲۶۲۲۰۳۲۲ تماس بگیرید.
ماده ۱-
تعاریف:
منظور از “سازمان” در این آیین‌نامه، سازمان بورس واوراق بهادار و منظور از “بورس“شرکت بورس اوراق بهادار تهران سهامی عام است.
“معاملات” خرید یا فروش اوراق بهاداری است که در بورس پذیرفته شده است. هرمعامله درصورتی قطعیت می یابد که به تایید “بورس” برسد.
“تابلوی بورس” تابلویی است که برای ارائه ی اطلاعات طبقه‌بندی شده ی اوراق بهادار بهکار میرود از قبیل تابلوی اصلی و فرعی، تابلو اوراق مشارکت دولتی و تابلوی اوراق مشارکت شرکتها.
“عرضه” عبارت است از اعلام آمادگی برای فروش اوراق بهادار از طرف کارگزار فروشنده.
“تقاضا” عبارت است از اعلام آمادگى برای خرید اوراق بهادار از طرف کارگزار خریدار.
“مشتری” شخصی است که متقاضی خرید (یا فروش) اوراق بهادار است. “مشتری” میتواند نماینده قانونی خریدار یا فروشنده باشد.
“سفارش” درخواست خرید و یا فروش اوراق بهادار است که توسط “مشتری” به کارگزار ارائه میشود.
“قیمت پیشنهادی” نرخی است که برای هر واحد اوراق بهادار از طرف کارگزار وارد سامانه معاملات میشود.
“قیمت باز” نرخی است که اختیار تعیین آن از طرف “مشتری” به کارگزار واگذار میشود.
“قیمت محدود” نرخی است که حداکثر یا حداقل آن از طرف “مشتری” به کارگزار اعلام میشود.
“قیمت معین” نرخ ثابتی است که توسط “مشتری” برای انجام معامله به کارگزار اعلام میشود.
“واحد پایه معاملاتی متعارف” حداقل میزان اوراق بهادار در هر معامله است که توسط “بورس”تعیین میشود.
“واحد پایه معاملاتی نامتعارف” میزان اوراق بهاداری که از واحد پایه معاملاتی متعارف کمتر است.
“قیمت آغازین” قیمتی است که در شروع جلسه رسمی معاملاتی برای هر ورقه ی بهادار در تابلو بورس اعلام میشود.
“قیمت پایانی” قیمت هر ورقه بهادار در پایان هر جلسه رسمی معاملاتی بورس است که محاسبه و توسط “بورس” اعلام میشود.
“حجم مبنا” تعداد اوراق بهادار از یک نوع است که هر روز باید مورد دادوستد قرار گیرد تا کل درصد تغییر آن روز، در تعیین قیمت روز بعد ملاک باشد.
“سهم شناور آزاد” هر شرکت، بخشی از سهام آن شرکت است که دارندگان آن آماده عرضه و فروش آن سهام می‌‌باشند، و قصد ندارند با حفظ آن قسمت از سهام، در مدیریت شرکت مشارکت نمایند.
“دامنه نوسان قیمت” پایین‌ترین تا بالاترین قیمتی است که در آن دامنه، طی یک یا چند جلسه رسمی معاملاتی بورس، قیمت میتواند نوسان داشته باشد.
“بستن نماد” توقف معاملات هر یک از انواع اوراق بهادار طی دوره معین طبق دستورالعمل مربوطه می‌باشد.
“محدودیت حجمی” حداکثر تعداد اوراق بهاداری است که در هر نماد معاملاتی طی هر سفارش در سامانه معاملات وارد میشود. این رقم مضرب صحیحی از “واحد پایه معاملاتی متعارف” است.
“سپرده‌گذاری” عملیاتی است که طی آن اوراق بهاداری که در سامانه معاملات به ثبت رسیده است، قابلیت معامله پیدا میکند.
“تسویه و پایاپای” مرحله پایانی انجام معامله است که طی آن مالکیت اوراق بهادار به خریدار و وجوه حاصل از معامله به فروشنده منتقل میشود.
“نماد معاملاتی” شناسه‌ای است که برای هریک از اوراق بهادار به‌صورت منحصر به‌فرد در سامانه معاملات تعریف شده است. این شناسه میتواند به‌صورت حروف، عدد و یا ترکیبی از هر دو باشد.
“کد معاملاتی” شناسه “مشتری” جهت انجام معامله اوراق بهادار در سامانه معاملات است. این شناسه به‌صورت حروف، عدد، و یا ترکیبی از هر دو می‌باشد.
“کد معاملاتی گروهی” شناسه‌ای است که برای ورود سفارش‌های خرید و یا فروش گروهی برای هر شرکت کارگزاری در سامانه معاملات تعریف شده است. این شناسه به‌صورت حروف، عدد، و یا ترکیبی از هر دو می‌باشد.
“سامانه معاملاتی” سیستم رایانه‌ای است که دریافت سفارش‌های خرید و فروش، تطبیق سفارش‌ها و در نهایت انجام معاملات از طریق آن انجام میشود.
“ایستگاه معاملاتی” پایانه معاملاتی کارگزار است که با سامانه معاملاتی بورس در ارتباط می‌باشد. هر “ایستگاه معاملاتی” با کدی مشخص میشود که به آن “کد ایستگاه معاملاتی” گویند. ایستگاه‌های معاملاتی هر کارگزار با کدهای جداگانه تعریف میشود.
“معامله بلوک” معاملاتی است که در آن قواعد مربوط به محدودیت حجمی و محدودیت قیمتی رعایت نمی‌شود.
“معامله ترجیحی” انتقال سهام شرکتهای دولتی به کارکنان واحدها به‌منظور اجرای برنامه‌های خصوصی‌سازی است که به نرخ معینی انجام میشود.
“معاملات اشخاص خارجی” خریدوفروش اوراق بهادار اشخاص خارجی است که حسب مورد، پس از اخذ مجوز از مراجع ذی‌ربط، اقدام به معامله اوراق بهادار میکنند.
“معاملات دوطرفه” معاملاتی است که کارگزار همزمان نقش کارگزار خریدار و فروشنده را برعهده دارد.
“معاملات خوشه‌ای” خرید یا فروش مجموعه‌ای از اوراق بهادار است که به‌طور یکجا معامله میشود.
“معاملات چرخشی” معاملاتی است که با تکمیل چرخه آن ظرف یک جلسه معاملاتی، وضعیت مالکیت طرفین معامله تغییری نمیکند.
“معاملات مشروط” معاملاتی است که برای انجام و یا نحوه تسویه آن، شرایطی برابر مقررات “بورس”تعیین شده باشد.
“معاملات با اقربا” خریدوفروش اوراق بهادار با همسر و اقربای درجه یک (طبقه اول نسبی طبق تعریف قانون مدنی) است.
“معاملات اعتباری” معاملاتی است که درصدی از ثمن معامله از طریق بانک و یا مؤسسه مالی یا اعتباری تأمین مالی شده باشد.
“معاملات تجدید ساختار” انتقال اوراق بهادار از طرف شرکت مادر به شرکتهای تابعه با هدف تجدید ساختار است.
“معاملات عمده” معاملاتی است که تعداد سهام مورد معامله از درصد معینی از کل سهام آن شرکت، یا حجم معاملات آن طی دوره معین، و یا حجم معاملات کل بازار طی مدت معین، بیشتر باشد.
“خرید گروهی” خرید اوراق بهادار توسط کارگزار با کد معین، و تخصیص آن به مشتریان است.
“فروش گروهی” فروش اوراق بهادار تجمیع‌شده تعدادی از مشتریان با کد معین کارگزار می‌باشد.
“انتقال قهری” انتقال اوراق بهاداری است که با فوت دارنده آن به وراث قانونی وی صورت می‌گیرد.
“انتقال قانونی” انتقال اوراق بهاداری است که به موجب قوانین خاص و یا با حکم دادگاه صالحه به شخص دیگری صورت می‌گیرد.
“شاخص” نماگری است که تغییرات قیمت یا بازده یک یا مجموعه‌ای از اوراق بهادار را طی دوره زمانی مشخص نشان می‌دهد.
“پذیرش مضاعف” پذیرش اوراق بهاداری است که علاوه بر “بورس”در بورس دیگری نیز پذیرفته شده باشد.
“بازارگردان” کارگزار/معامله‌گری است که با اخذ مجوز لازم با تعهد به افزایش نقدشوندگی و تنظیم عرضه و تقاضای اوراق بهادار معین وتحدید دامنه نوسان قیمت آن، به داد و ستد آن اوراق می پردازد.
“عرضه اولیه” منظور نخستین عرضه اوراق بهادار شرکت، پس از پذیرش آن در بورس است.
“کارگزار معرف” کارگزاری که در پذیرش اوراق بهادار نقش مشاور و کارشناس را برای عرضه اولیه برعهده داشته باشد.
“کارگزار متعهد پذیره‌نویسی” کارگزاری است که در عرضه اولیه اوراق بهادار به بورس، هماهنگی برای تأمین مالی خرید بخشی از اوراق را که به فروش نمی‌رسد، به‌عمل آورده باشد.
“حراج” سازوکاری برای دادوستد اوراق بهادار برپایه انطباق سفارش‌های خریدوفروش مشتریان با درنظرگرفتن اولویت قیمت و زمان است.
“جلسه رسمی معاملاتی” ساعاتی پیوسته از یک نشست کاری است که معاملات اوراق بهادار در این ساعات انجام می‌پذیرد. “بورس” میتواند در یک شبانه‌روز بیش از یک نشست رسمی معاملاتی داشته باشد.
تبصره :تعاریف و اصطلاحات دیگری که برحسب ضرورت های کار با سامانه کامپیوترو یا پیاده سازی نرم افزارهای جدیدمورد نیاز باشد،توسط هیئت مدیره”بورس” تعیین واعلام می شود.
ماده ۲-
ساعت و روزهای انجام معامله انواع اوراق بهادار در بورس، به استثناى روزهاى تعطیل رسمی توسط هیئت مدیره”بورس” تعیین و اعلام میشود.
تبصره-
تغییرات ساعت و روزهای انجام معامله حداقل ۱۵ روز قبل از انجام بایستی به اطلاع عموم برسد.
ماده ۳-
معاملات بورس، مگر در مواردی که در این آیین‌نامه آمده است، به طریقه حراج انجام میشود. کارگزاران پیشنهادهاى خریدوفروش خود را با توجه به سفارش‌های خریداران و فروشندگان، تعداد اوراق بهادار و قیمت آنها را در سامانه معاملاتی وارد خواهند نمود.
ماده ۴-
معاملات بورس با رعایت اولویت قیمت و زمان ورود سفارش به سامانه معاملاتی انجام میشود. جزییات نحوه انجام معاملات در “دستورالعمل نحوه انجام معاملات” خواهد آمد.
ماده ۵-
حدود و شیوه عملیات کارگزاران در خریدوفروش اوراق بهادار تابع “دستورالعمل نحوه انجام معاملات” خواهد بود.
ماده ۶-
هیئت مدیره “بورس” میتواند در مواردى که نوسان غیرعادی در قیمت پیشنهادى یا معاملاتی* اوراق بهادار در هر جلسه مشاهده کند، از انجام معامله جلوگری نماید. چگونگی انجام کار در دستورالعمل “توقف معاملات” خواهد آمد. هیئت مدیره بورس می تواند اختیارات موضوع این ماده را به مدیرعامل تفویض نماید.
تبصره-
در صورتى که کارگزار خریدار یا فروشنده نسبت به تصمیم جلوگیرى از انجام معامله براساس این ماده معترض باشد، باید اعتراض خود را با ذکر دلایل، براى رسیدگى و تعیین تکلیف، به “سازمان” تسلیم نماید. رسیدگى به این اعتراض ظرف ۴۸ساعت، به عمل میآید.
ماده ۷-
شرایط و چگونگی عرضه اولیه اوراق بهادار تابع دستورالعمل “عرضه اولیه اوراق بهادار” خواهد بود.
ماده ۸-
انواع معاملات اوراق بهادار، شرایط معامله، میزان اطلاعاتی که در زمان معامله میباید انتشار یابد، مراحل انجام سفارش خریدوفروش، و سایر شرایط انجام معامله در “دستورالعمل نحوه انجام معاملات” خواهد آمد. تسویه وجوه و پایاپای اوراق بهادار و شرایط تسویه خارج از اتاق پایاپای، بر طبق “دستورالعمل سپرده‌گذاری، تسویه، و پایاپای” انجام خواهد شد.
ماده ۹-
معاملات بورس باید در شرایط رقابتی و همواره به صورت حراج انجام شود. در صورتی که انجام معامله‌ای به صورت حراج ممکن نباشد، این معاملات با مصوبه شورای بورس خارج از جلسه رسمی معاملات قابل انجام است.
ماده ۱۰-
در مواردى که کارگزارى برای اوراق بهادار خاصی به‌عنوان “کارگزار معرف” یا “کارگزار متعهد پذیره‌نویسی،” عمل کند، برطبق دستورالعمل “عرضه اولیه اوراق بهادار” حق‌تقدمى براى وى در نظر گرفته میشود.
ماده ۱۱-
وجوه مربوط به سهام معامله‌شده در بورس همراه با وکالتنامه فروش سهام و اصل سهام باید حداکثر تا ۷۲ساعت از تاریخ معامله بین کارگزاران خریدار و فروشنده ردوبدل گردد. کارگزار فروشنده، موظف است تشریفات مربوط به انتقال سهام معامله‌شده را ظرف ۷۲ ساعت (سه جلسه معاملاتی) از تاریخ معامله انجام داده و سهام را تحویل خریدار نماید. در صورتىکه علل یا توافقى دیگر در مورد تحویل بعد از مهلتهاى تعیین‌شده، وجود داشته باشد، مراتب باید حداکثر تا پایان نشست رسمی معاملاتی مربوط کتباً به اطلاع مدیرعامل “بورس” برسد. در هر صورت، معامله انجام‌شده، قطعى به شمار میرود. ساعات تسویه و یا مدت‌زمان مربوط به انتقال سهام، براساس “دستورالعمل سپرده‌گذاری، تسویه و پایاپای” انجام خواهد شد.
ماده ۱۱ مکرر (۱)-
کلیۀ معاملات عمده‌ای که فروشنده برای انجام معامله با شرایط اعلام آمادگی نماید، صرفاً با موافقت مدیرعامل انجام میشود. بورس تسهیلات لازم را با رعایت موارد زیر توسط کارگزاران برای انتقال سهام فراهم می‌آورد:
۱ – کارگزار فروشنده، مکلف است شرایط فروشنده را منطبق با مقررات بورس و براساس دستورالعمل معاملات دریافت و به بورس اعلام نماید.
۲ – کارگزار فروشنده، پس از مشخص شدن برندۀ رقابت، مکلف است سند تسویۀ خارج از پایاپای حصه غیرنقدی را که پس از تأمین شرایط اعلامی معامله از سوی خریدار به امضای طرفین معامله (خریدار و فروشنده) رسیده است به بورس تسلیم نماید. قطعیت معامله منوط به پرداخت حصۀ نقدی از سوی خریدار و ارائۀ سند تسویه خارج از پایاپای، مطابق مقررات می‌باشد. مهلت ارایۀ سند تسویۀ خارج از پایاپای و قطعیت معامله حداکثر ۹ روز کاری بعد از مشخص شدن برندۀ رقابت می‌باشد.
درصورت عرضه سهام جهت انجام معامله عمده از سوی سازمان خصوصی سازی، افزایش مهلت تسویه حصه نقدی و ارایۀ سند تسویۀ خارج از پایاپای از ۹ روز کاری به ۳۰ روز کاری به درخواست آن سازمان و موافقت وزیرمحترم اموراقتصادی و دارایی به عنوان رئیس شورای عالی بورس و اوراق بهادار امکان پذیر می باشد.
خاتمه مهلت، آخرین ساعت کاری روز نهم یا سی‌ام حسب مورد خواهد بود. ساعت کاری در ایام ماه مبارک رمضان از ساعت ۸ صبح تا ۳ بعدازظهر و سایر ایام از ساعت ۸ صبح تا ۴ بعدازظهر می‌باشد.
۳- خریدار مکلف است از طریق کارگزار خود حداکثر تا پایان مهلت‌های مقرر در بند (۲) این ماده نسبت به تسویه حصۀ نقدی معامله از طریق اتاق پایاپای اقدام نماید.
۴ – در صورتی که حصه نقدی مطابق با شرایط اطلاعیۀ عرضه توسط کارگزار خریدار به حساب شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در موعد مقرر واریز نشود معامله محقق نشده و سهام موضوع اطلاعیه عرضه در مالکیت فروشنده باقی خواهد ماند. در این صورت شرکت سپرده‌گذاری مرکزی کلیۀ کارمزدهای متعلقه را از محل ۳ درصد واریزی خریدار کسر و مابقی آن را به عنوان وجه‌الضمان ناشی از عدم انجام تعهدات خریدار به حساب کارگزار فروشنده جهت پرداخت آن به فروشنده واریز می‌نماید.
تبصره–
وجوه مازاد بر ۳ درصد واریزی از سوی خریدار به کارگزار وی مسترد خواهد شد.
۵ – به محض درج اطلاعیۀ عرضۀ سهام توسط بورس، سهام موضوع معامله به کد مخصوص که برای انجام معاملات عمده در نظر گرفته میشود انتقال می‌یابد و فروشنده و کارگزار فروشنده نمی‌توانند بدون موافقت بورس از عرضۀ سهام خودداری نمایند.
۶ – در صورتی که خریدار مطابق مقررات، برندۀ رقابت بوده و شرایط قطعیت معامله مندرج در اطلاعیۀ عرضه را فراهم نماید، فروشنده مکلف به امضای سند تسویه خارج از پایاپای و ارائه آن به کارگزار خود می‌باشد. در غیراینصورت فروشنده مکلف است علاوه بر کارمزدهای معامله، به برندۀ رقابت که به موجب دستورالعمل اجرایی این مقررات نسبت به واریز وجه یا ارایۀ ضمانت‌نامه اقدام کرده است از قرار هر ماه ۲ درصد خسارت، معادل مبلغ واریزی یا ارزش ضمانت‌نامۀ بانکی برای مدتی که وجه واریزی در حساب شرکت سپرده‌گذاری مرکزی متوقف بوده یا ضمانت‌نامۀ بانکی معتبر در اختیار آن شرکت بوده است پرداخت نماید. انتقال سهام از کد مخصوص به کد مالکیت فروشنده منوط به پرداخت خسارت مندرج در این بند خواهد بود.
۷– فروشنده مجاز است حداکثر تا پنج درصد از حصۀ نقدی را در خارج از مهلت‌های مقرر در بند (۲) این ماده دریافت نماید. در این صورت حصۀ مزبور نیز غیرنقدی تلقی خواهد شد و همزمان با ارایۀ سند تسویۀ خارج از پایاپای، آن بخش نیز خارج از پایاپای تسویه شده و معامله قطعی می‌گردد. در صورت عدم توافق خریدار و فروشنده به شرح فوق، حصۀ نقدی باید به ترتیب مندرج در بند (۳) این ماده از طریق اتاق پایاپای تسویه شود.
۸ – در صورت عدم امضای سند تسویۀ خارج از پایاپای از سوی خریدار یا فروشنده یا عدم ارایۀ آن به بورس معامله محقق نشده و به اختلاف طرفین براساس ترتیبات مقرر در مادۀ ۳۶ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران رسیدگی خواهد شد. متخلف علاوه بر پرداخت خسارت طرف مقابل مکلف است کلیه کارمزدهای معامله را به ذینفع آن پرداخت نماید. مبنای محاسبۀ خسارت قابل پرداخت حسب مورد براساس مفاد بند (۴) یا بند (۶) این ماده خواهد بود.
۹ – در صورتی که معامله به هر دلیل محقق نشود حصۀ نقدی واریزی از سوی خریدار (غیر از ۳% از قیمت پایه جهت شرکت در رقابت) به کارگزار خریدار مسترد خواهد شد.
ماده ۱۱ مکرر (۲)-
کارگزار خریدار برای توزیع گستردۀ اوراق بهادار با موافقت مدیرعامل بورس میتواند از مهلت حداکثر ۳ روز کاری برای تخصیص و ارایۀ فهرست نهایی خریداران استفاده نماید.
ماده ۱۲-
وجوه مربوط به معاملههاى اوراق مشارکت باید حداکثر ظرف ۲۴ساعت از تاریخ معامله، واریز شود. در صورتىکه وجوه اوراق مشارکت پس از ۲۴ساعت پرداخت نشود، کارگزار فروشنده میتواند درخواست ابطال معامله یا اخذ جریمه هر روزى که وجه دیرتر پرداخته میشود، اقدام نماید. در هر صورت، کارگزار خریدار نمی‌‌تواند تقاضای ابطال معامله انجام‌شده را نماید و موظف به پرداخت خسارت به کارگزار فروشنده، است. جزییات پایاپای و تسویه اوراق مشارکت براساس مفاد “دستورالعمل سپرده‌گذاری، تسویه، و پایاپای” خواهد بود.
ماده ۱۳-
نحوه تکمیل اسناد مربوط به معاملات و تحویل آنها به “بورس” و نیز نحوه تسویه وجه طبق دو دستورالعمل “نحوه انجام معاملات” و “سپرده‌گذاری، تسویه و پایاپای” انجام میشود.
ماده ۱۴-
دستورهای خرید یا فروش اوراق مشارکت بانک مرکزی و دولت بدون توجه به محدودیت‌های مقرر در آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های بورس در “بورس” قابل معامله خواهد بود.
ماده ۱۵-
انجام معاملات قهری، قانونی، اشخاص خارجی، گروهی، خوشه‌ای، مشروط، با اقربا، اعتباری، تجدید ساختار و ترجیحی طبق دستورالعمل‌های “نحوه انجام معاملات” و “سپرده‌گذاری، تسویه، و پایاپای” انجام خواهد شد.
ماده ۱۶-
کارگزاران موظف‌اند از انجام معاملات چرخشی اجتناب کنند، و در صورتیکه سهواً این نوع معاملات را انجام داده، و بعداً به ماهیت معامله پی بردند، مراتب را بلافاصله به مدیرعامل “بورس” اطلاع دهند. جزییات مربوطه در “دستورالعمل نحوه انجام معاملات” خواهد آمد.
ماده ۱۷-
در مواقعى که اعلام خرید کارگزاران یا قطعیت معامله مورد تردید باشد، رأى مدیرعامل “بورس” یا نماینده وی قطعى و لازم‌الاتباع می‌باشد.
ماده ۱۸-
معاملات عمده براساس “دستورالعمل معاملات عمده” انجام میشود.
ماده ۱۹-
نحوه و چگونگی وثیقه‌گذاری اوراق بهادار بر طبق “دستورالعمل توثیق اوراق بهادار” انجام میشود.
ماده ۲۰-
“بورس” موظف به رعایت قوانین پولیوبانکی، مصوبات بانک مرکزی و شورای پول‌واعتبار در مورد “معاملات اعتباری” و ابلاغ این مصوبات و مصوبات “شورا” ، “سازمان ” و هیئت مدیره بورس به کارگزاران است.
ماده ۲۱-
پذیرش اشتباهات سهوی کارگزاران درمورد معاملات تاحدی مجاز است که در دستورالعمل “توقف معاملات” تعیین شده است.
ماده ۲۲-
کارگزاران موظف‌اند ضمن رعایت سفارش مشتریان از فرم‌هایی برای پذیرش سفارش‌های خریدوفروش مشتریان استفاده کنند که از طرف “بورس” طراحی شده است.
سفارشی که به‌صورت غیرحضوری از طریق تلفن، فاکس، و یا بهشکل الکترونیک به کارگزار داده میشود، باید به‌نحوی انجام شود که در دستورالعمل “نحوه انجام معاملات” تصریح شده است.
ماده ۲۳-
نحوه ادامه معاملات ناتمام اوراق بهادار در نشست معاملاتی بعدی، بر طبق “دستورالعمل نحوه انجام معاملات” انجام میشود.
ماده ۲۴-
بازکردن و بستن نمادهای معاملاتی و صدور مجوز توقف نماد براساس “دستورالعمل توقف نمادها” انجام خواهد شد.
ماده ۲۵-
“بورس” موظف است اطلاعات لازم از جمله قیمت آغازین و پایانی، شاخص و میزان سهم شناور آزاد را برای تحلیل بازار و انجام معاملات عادلانه و مبتنی بر عرضه‌وتقاضا به نحو مقتضی در اختیار بازار قرار دهد.
ماده ۲۶-
نحوه انجام معاملات اوراق بهادار مختلف از جمله سهام، حق‌تقدم سهام، اوراق مشارکت، سبد سهام، و هر نوع اوراق بهاداری که در بورس پذیرش می شوند، براساس “دستورالعمل نحوه انجام معاملات” خواهد بود.
ماده ۲۷-
میزان کارمزد دریافتى کارگزاران از هر طرف معامله به شرح زیر محاسبه می‌گردد:
در معاملات سهام هر یک از طرفین معامله کارمزدى از قرار ۴ در هزار مبلغ معامله به کارگزارى که معامله را از طرف آنها انجام داده پرداخت خواهد کرد. در معاملات اوراق مشارکت هر یک از طرفین کارمزدى از قرار ۰.۷۵ در هزار مبلغ معامله به کارگزار مربوط پرداخت خواهد کرد.
تبصره-
حداقل کارمزد معاملات ۱۵.۰۰۰ ریال است. حداکثر کارمزد کارگزاران در یک معامله ۱۰۰میلیون‌ریال است. در معاملات اوراق مشارکت حداقل مبلغ کارمزد کارگزاران ۰۰۰ر۲۰ ریال و حداکثر آن ۳۰ میلیون ریال است.
ماده ۲۸-
به‌منظور انجام پروژههاى گسترش بورس به میزان ۳/۰ درصد از ارزش معامله سهام که ۱۵/۰ درصد آن را خریدار و ۱۵/۰ درصد آن را فروشنده پرداخت میکند، توسط سازمان وصول و مستقیماً به حساب بانکى خاصى به نام سازمان کارگزاران بورس واریز میشود. این وجوه منحصراً با تصویب شوراى بورس به مصرف طرحها و پروژههاى توسعه بورس خواهد رسید. هرگونه دخل‌وتصرف در موجودى حساب بانکى مذکور توسط سازمان، بدون تصویب شوراى بورس ممنوع می‌باشد. درصد یادشده از معاملات اوراق مشارکت دریافت نخواهد شد. درمورد سایر ابزارهای موردمعامله در بورس، درهر مورد موضوع در آیین‌نامه اوراق بهادار یادشده خواهد آمد.
تبصره-
حداکثر کارمزد موضوع این ماده در هر معامله ۵۰۰ میلیون‌ریال می‌باشد که از هریک از طرفین معامله دریافت میشود.
ماده ۲۹-
کارگزاران مکلفاند دفاتر سفارش‌های دریافتی خود را مطابق دستورالعمل‌های مربوطه ثبت و از فرمهایى که سازمان مقرر می‌‌دارد استفاده کنند. مسؤولیت حفظ فرم‌های سفارش مکتوب و الکترونیک و اطمینان از صحت سفارش‌های انجام‌شده با کارگزاران است.
ماده ۳۰-
کارگزاران مکلفاند تمام وجوهى را که از مشتریان خود براى انجام معامله دریافت می‌دارند، در پایان هر روز در حساب جارى مخصوصى که نزد یکى از بانکها و تحت عنوان “حساب جارى معاملاتی کارگزارى” به نام خود باز میکنند، منظور نمایند. در برگه مخصوصى که سازمان براى منظورنمودن وجه تهیه میکند، باید ذکر شود که وجوه مزبور بابت فروش یا خرید چه تعداد سهام یا اوراق مشارکت متعلق به فروشنده یا خریدار (با ذکر نام و مشخصات فروشنده یا خریدار) می‌باشد. کارگزاران مجاز نیستند به هیچ‌وجه وجوه مشتری را برای مدتی خارج از زمان تعیین‌شده در دستورالعمل نزد خود نگاه دارند، و یا هرگز از محل وجوه آنها، برای سایر مشتریان و یا کارگزاری خود، معامله‌ای انجام دهند. جزییات امر در آیین‌نامه “نحوه نگهداری وجوه مشتریان” خواهد آمد.
ماده ۳۱. –
کارگزاران و نمایندگان آنها که در امور مربوط به خریدوفروش سهام فعالیت دارند میتوانند تا میزان نصاب‌های مندرج در زیر براى خود و افراد تحت تکفل خود، سهام به قیمت تابلو خریدارى نمایند:
الف) اعضای حقیقی و نمایندگان اشخاص حقوقی عضو هیئت مدیره و مدیرعامل و کارکنان شرکتهای کارگزاری جمعاً تا سقف ۲۵۰ میلیون‌ریال (به قیمت خرید).
ب) شرکتهای کارگزاری تا سقف صددرصد سرمایه ثبت و پرداخت‌شده و یا هفتاد درصد ارزش ویژه حقوق صاحبان سهام شرکت کارگزاری هرکدام که کمتر باشد.
تبصره: کارگزاران عبارت‌اند از مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره شرکتهاى کارگزارى و نمایندگان کارگزاران عبارت‌اند از دارندگان گواهی‌های حرفه ای که در بورس فعالیت میکنند.
ماده ۳۲-
درمورد انتقال سهام به مدیران و کارکنان واحدها، انتقال براساس مصوبه ” انتقال سهام به کارکنان شرکتهای پذیرفته‌شده در بورس” انجام خواهد شد.
ماده ۳۳-
تسویه معاملات در خارج از اتاق پایاپای و سیستم تسویه بورس فقط محدود به مواردی است که در “دستورالعمل سپرده‌گذاری، تسویه، و پایاپای” میآید.
ماده ۳۴-
کارگزاران موظف‌اند مفاد این آیین‌نامه را رعایت و اجرا نمایند. درصورت عدم رعایت آن مشمول مقررات پیش‌بینی شده مربوطه خواهند شد.
ماده ۳۵-
دستورالعمل‌های اجرایی این آیین‌نامه پس از تصویب هیئت مدیره “سازمان ” و ابلاغ آن معتبر و لازم‌الاجراست.
توضیح :مواد۲۷ و۲۸ تا تصویب کارمزدهای جدید به قوت خود باقی خواهد بود.
الحاقی :
(مصوبه ۳۰/۶/۸۳ شورای بورس )
با انجام برخی از معاملات در خارج از وقت قانونی به شرح ذیل موافقت می نماید:
سهامی که به موجب قرادادهای منعقده مابین ارگانهای دولتی (مانند سازمان صنایع ملی ایران) و اشخاص حقوقی و حقیقی که بنابر رای حکم تعیین شده توسط ریاست جمهوری یا هیئت وزیران و تنفیذ ریاست جمهوری میباید انتقال یابد، به قیمت توافق شده انجام شود.
سهامی که به موجب مقررات قانونی به منظور تأدیه دیون دولت به سازمان تامین اجتماعی، سازمان بازنشستگی و غیره منتقل میشود، به قیمت تعیین شده یا قیمت تابلوی بورس انتقال یابد.
سهامی که به سرمایه‌گذاری مربوط است که به تصویب سازمان سرمایه‌گذاری خارجی رسیده است و از طریق آن مصوبه سهامداران خارجی اجازه یافته‌اند به قیمت تعیین شده در مصوبه آن سازمان سهام را خریداری نمایند.